معرفی روش نوین تشخیص سرطان در کافه علم برگزیده جایزه مصطفی
گردو دانلود: پروفسور مهمت تونر، برگزیده جایزه مصطفی در سال ۲۰۲۵، به معرفی فناوری نوین و غیرتهاجمی خود برای تشخیص سلول های توموری گردش کننده در جریان خون پرداخت.
به گزارش گردو دانلود به نقل از مهر، در قلب کارهای رصدخانه جایزه مصطفی(ص)، گروهی از «مروجان علم» قرار دارند که با مطالعه دستاوردهای علمی، بررسی منابع، و گفتگو با متخصصان و دانشگاهیان، به تولید محتوا می پردازند. خروجی این فعالیتها متنوع است که یکی از مهم ترین آنها، «کافه های علمِ جایزه مصطفی(ص)» است. این برنامه از اردیبهشت ۱۴۰۰ شروع شد و محوری ترین موضوع آن، دستاوردهای برگزیدگان جایزه مصطفی(ص) است. کافه ها در فضایی صمیمی و غیررسمی برگزار می شوند؛ جایی که استاد یا مروج علم ـ چه یک متخصص دانشگاهی و چه یک ارتباط گر علمی ـ خارج از فضای متعارف دانشگاه، به همراه مخاطبان به گفتگو می نشیند.
امروز یکشنبه ۱۶ شهریور دانشگاه صنعتی امیرکبیر میزبان پروفسور مهمت تونر برگزیده جایزه مصطفی در سال ۲۰۲۵ بود. پروفسور مهمت تونر متولد ۱۹۵۸ در ترکیه از پیشگامان عرصه مهندسی زیست پزشکی است. او بعد از تحصیل در رشته های مهندسی مکانیک و مهندسی پزشکی بیشتر از سه دهه است که در مدرسه پزشکی هاروارد و بیمارستان عمومی ماساچوست به تدریس و پژوهش مشغول می باشد.
بزرگترین نوآوری او توسعه ابزارهای نانو و میکروفلوئیدیک است؛ تراشه هایی بسیار کوچک که میتوانند سلول های نادر را در نمونه های خون شناسایی و جدا کنند. یکی از کاربردهای کلیدی این فناوری، شناسایی سلول های توموری در گردش CTCS است؛ سلولهایی که از تومور جدا شده و در جریان خون حرکت میکنند. تشخیص این سلولها به پزشکان کمک میکند، سرطان را در مراحل کاربردها ابتدایی شناسایی کنند، روند درمان بیماران را دقیق تر پایش کنند و مسیر پزشکی فرد محور را هموار سازند.
فناوری های توسعه یافته توسط پروفسور تونر نه تنها در لابراتوار ها، بلکه تأثیر جهانی در بالین بیماران هم به کار گرفته میشوند نوآوریهای او پلی میان مهندسی و پزشکی ساخته اند و راه را برای تشخیص سریع بیماریها و درمانهای دقیق تر هموار کرده اند؛ تاثیری که زندگی بیماران بیشماری را دگرگون کرده است. به پاس این موفقیت پرارزش و تأثیر جهانی آن پروفسور مهمت تونر در سال ۲۰۲۵ به عنوان برگزیده جایزه مصطفی (ص) در حوزه ی علوم و فناوری زیستی و مصطفی (ص) پزشکی معرفی گردید.
نشست امروز کافه علم با حضور دانشجویان دانشگاه های صنعتی امیرکبیر، دانشگاه آزاد تهران مرکز، علوم پزشکی شهید بهشتی تهران و دانشگاه علوم پزشکی ایران و... اجرا شد. در این نشست، مهمت تونر، برگزیده جایزه مصطفی به ارائه متد نوآورانه خود برای شناسایی سلول های توموری گردش کننده (CTCs) در جریان خون پرداخت
مهمت تونر در ابتدا توضیح داد که سلول های توموری گردش کننده، سلول هایی هستند که در پروسه متاستاز از تومور اولیه جدا شده و وارد جریان خون می شوند. این سلول ها نقش کلیدی در پیشرفت سرطان و تشکیل متاستاز دارند. روش های مرسوم تشخیص شامل بیوپسی است که نیازمند برداشت بافت از بیمار و بررسی زیر میکروسکوپ است اما این شیوه محدودیت هایی دارد و تهاجمی است.
وی سپس متد جدید غیرتهاجمی خودرا معرفی نمود که بر مبنای نمونه گیری خون از بیمار و عبور آن از میکروچیپ های تخصصی (تراشه) طراحی شده است. در این فرایند، گلبول های قرمز باتوجه به سایزشان و گلبول های سفید با استفاده از مکانیزمی مغناطیسی جدا می شوند و در نهایت سلول های توموری که باقی می مانند، شناسایی می شوند. تونر در ادامه اصرار کرد که این تکنولوژی قادر می باشد یک سلول توموری را در بین میلیونها سلول خون تشخیص دهد که موجب افزایش دقت و سرعت تشخیص سرطان می شود.
در بخش پرسش و پاسخ، دانشجویان سوالات مختلفی مطرح نمودند. همچون این که آیا وجود پلاکت ها که ممکنست به دور سلول های توموری جمع شوند، مانع شناسایی آنها می شود یا خیر که مهمت تونر پاسخ داد این مساله مشکلی ایجاد نمی نماید. همین طور در مورد تأثیر گروههای خونی مختلف بر روند جداسازی سلول ها سوال شد و وی توضیح داد که باتوجه به تمرکز بر خاصیت های عمومی سلول ها، تفاوت های فردی تاثیری بر جداسازی ندارد.
یکی از پرسش های مهم دانشجویان این بود که آیا با استفاده از سلول های توموری گردش کننده میتوان مرحله دقیق سرطان را تعیین کرد؟ مهمت تونر پاسخ داد که این امکان وجود دارد و با بررسی پروتئین های سطح این سلول ها میتوان به مرحله بندی بیماری دست پیداکرد.
همچنین در ادامه این جلسه، دانشجوی پزشکی دانشگاه شهید بهشتی این پرسش را بیان کرد که پروتئین هایی که به عنوان شاخص روی سلول های توموری (سرطانی) استفاده می شوند، کدام اند و این که این پروتئین ها چه عملکرد فیزیولوژیکی درون سلول دارند. او پرسید آیا میتوان از این عملکرد درون سلولی برای شناسایی سلول های توموری بهره برد یا خیر؟ دکتر مهمت تونر پاسخ داد که پروتئین های استفاده شده، پروتئین های شاخصی هستند که معمولا روی سلول های سرطانی در انواع مختلف تومورها به کار می روند. بطور دقیق تر، برای هر اندامی که تومور از آن منشأ می گیرد، به صورت جداگانه مطالعه نمی شود بلکه پروتئین هایی انتخاب می شوند که بتوانند انواع تومورها را پوشش دهند و شناسایی کنند.
برگزیده ششمین دوره جایزه مصطفی (ص) در ادامه اظهار داشت: عملکرد فیزیولوژیک درون سلول های توموری تغییر می کند، اما هنوز نتوانسته اند از این تغییر عملکرد فیزیولوژیکی به شکلی بهره گیرند که تشخیص قطعی تومور را بر مبنای آن انجام دهند. به جای اتکا بر عملکرد فیزیولوژیکی پروتئین ها برای شناسایی نوع اندام منشأ، معمولا از توالی های DNA و RNA استفاده می شود؛ برای اینکه بیان ژن ها در اندام های مختلف متفاوت می باشد و با تحلیل توالی های DNA و RNA میتوان نوع تومور، منشأ آن و بافت مربوطه را دقیق تر مشخص کرد.
در نشست امروز کافه علم دانشگاه صنعتی امیرکبیر، یکی دیگر از دانشجویان پزشکی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی درباره ی امکان تشخیص تومور در مراحل اولیه بیماری پرسید و اشاره نمود که در این مراحل، سلول های توموری معمولا هنوز وارد جریان خون نشده اند و بدین سبب چه طور این شیوه مبتنی بر خون می تواند آنها را شناسایی کند؟ دکتر مهمت تونر در جواب این دانشجو اظهار داشت: در مراحل اولیه ممکنست تعداد سلول های توموری در خون خیلی کم باشد، اما حتی در صورت ورود این سلول ها به خون، تشخیص سریع به درمان مؤثرتر کمک می نماید.
سوال بعدی این دانشجوی درباره ی روند جداسازی سلول ها بود؛ دانشجو پرسید که با وجود تفاوت های آنتی ژنی و فردی سلول ها، چطور می توان سلول های طبیعی بدن را که بسیار شبیه هم هستند از سلول های توموری جدا کرد؟ دکتر توضیح داد که شباهت سلول های طبیعی بدن به اندازه ای است که میتوان آنها را به صورت مؤثر از نمونه خون حذف نمود و سلول های باقیمانده توموری شناسایی می شوند.
در سوالی دیگر، دانشجو درباره ی کارآیی این شیوه برای تشخیص سرطان های خون مانند لنفوم و لوکمی که در مغز استخوان و خون رخ می دهند پرسید. دکتر پاسخ داد که در این نوع سرطان ها سلول های سرطانی تعداد بالایی دارند و شناسایی آنها آسان تر است و این شیوه عمدتا برای شناسایی سلول های توموری در تومورهای جامد به کار می آید. این دانشجو همین طور پرسید که آیا حساسیت و اختصاصیت تست های مورد استفاده در این شیوه به صورت کامل تعیین شده است یا خیر؟ دکتر اعلام نمود که هنوز تحقیقات بیشتری لازم است تا این موارد به دقت مشخص شوند.
در پایان نشست، مهمت تونر بر نقش و اهمیت کافه علم در ترویج علم و تشویق جوانان به ریسک پذیری و نوآوری کرد. او با بیان اینکه شاید از هر صد ایده وی تنها یک ایده موفق است، بر ضرورت تلاش مستمر و امتحان کردن همه ایده ها تأکید نمود.
او همین طور تجربه شخصی خودرا از ورود به دانشگاه MIT به عنوان مهندس مکانیک تشریح کرد و توضیح داد که چه طور با اطلاع از برنامه مشترک MIT و دانشکده پزشکی هاروارد، به حوزه علوم پزشکی و درمان وارد شده است.
منبع: گردو دانلود
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
عقیده کاربران گردو دانلود در مورد این مطلب